Hoge grondprijs zet door in 2020
De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland kwam in het eerste kwartaal van 2020 uit op € 64.400 per ha. Dat blijkt uit gegevens van het Kadaster en dat is vrijwel gelijk aan de prijs in het vierde kwartaal van 2019. Wel was er landelijk iets minder handel. Hoe denken de makelaars van Agrivesta dat de grondmarkt zich ontwikkelt in 2020?
De agrarische grondprijs steeg de laatste jaren flink. In de jaren voor de invoering van het fosfaatrechtenstelsel kochten melkveehouders fors grond aan. De grondprijs stijgt nog steeds licht door. Blijft dat zo? Wouter Weenink: ‘Hoewel we nu in de coronacrisis zitten, voorzie ik geen daling van de grondprijs in de nabije toekomst. Er is een blijvende vraag naar landbouwgrond. Grond is meer dan grond; grond is ruimte. De vraag naar grond komt vanuit de provincies die fors in natuur willen investeren, de kringlooplandbouw en de energietransitie. Denk verder aan extra woningbouw en waterbergingen. Grond blijft in trek en is bovendien een waardevolle belegging.’
In het hele Agrivestagebied van Groningen tot Brabant is er voldoende handel. Het beeld bij Agrivesta laat zien dat het aanbod vrij vlot van de hand gaat. Zeker in Flevoland is sprake van grondhonger: er zijn meer vragers dan aanbieders. Ook in Friesland is de losse grond onverminderd prijshoudend. ‘Bij ons in Groningen verschillen de prijzen regionaal, maar dat heeft meer met de geschiktheid van de grond te maken’, weet Harm Jan Houtman. Wel merken de makelaars wat onzekerheid in de handel door onduidelijkheid in het stikstofdossier; boeren wachten soms liever af wat de aangepaste regelgeving gaat betekenen voor hun bedrijf. ‘Doordat het aanbod wat minder is, zijn er wel minder transacties’, concludeert Bart-Jan de Lorijn. Een deel van de makelaars is van mening dat de gevolgen van de coronacrisis pas over een paar maanden te merken zijn. ‘Corona zorgt er wel voor dat de handel niet gestimuleerd wordt’, zegt Jan Emmens. ‘Ik verwacht wel een prijsdaling in Drenthe in die sectoren waar de verdiensten minder worden doordat prijzen onder druk komen.’
Binnen de Agrivestaportefeuille is in de afgelopen tijd (nog) geen stijging in het aanbod van complete boerenbedrijven te zien. Wouter Weenink: ‘In Oost-Nederland zie ik die stijging niet. Dat heeft ook te maken met de structuur. Veel stoppers bouwen hun bedrijf af volgens het uitpondscenario door bedrijfsonderdelen apart te verkopen en wel te blijven wonen op de locatie.’ Stoppende boeren beslissen vaker hun grond te behouden en te verpachten of te verhuren aan derden, omdat geld op de bank niets oplevert. In Groningen en Friesland zie je wel meer verkoop van het complete bedrijf. Eelke Turkstra vanuit Friesland: ‘Ik zie wel meer belangstelling vanuit de vraagkant. Onlangs had ik hier drie bezichtigingen vanuit alle windstreken van Nederland.’ ‘Vanuit de overheid zit de vraag naar complete boerderijen er wel wat meer aan te komen in verband met het stikstofdossier en ook het aanbod vanuit stoppende boeren die geen opvolger hebben. Ik denk wel dat Agrivesta een rol kan spelen om boeren hierbij te begeleiden. Ik zie zeker kansen’, zegt Leon Wennekes. Ook wordt verwacht dat, nu de varkensboeren de laatste tijd behoorlijk hebben verdiend en weer wat meer ademruimte hebben, investeren in vastgoed.
Verder zien de makelaars van Agrivesta dat de vraag naar (landbouw)grond toeneemt door de aanbouw van wind- en zonneparken. ‘Vaak tonen ontwikkelaar interesse in grotere oppervlaktes van 10 hectare of meer, maar steeds vaker zijn kleinere oppervlakten ook al interessant. Toch zijn er nog veel onduidelijkheden op fiscaal gebied en ook moet er vanuit veel gemeenten nog meer regulering en een duidelijker beleid over de voorkeurlocaties van wind- en zonneparken komen.’, vindt Marcel Joosten. Leon Wennekes ziet dat projectontwikkelaars in randstedelijke gebieden weer op zoek zijn naar grond voor woningbouw.
De makelaars van Agrivesta zien het grondareaal voor de landbouw in de toekomst alleen maar minder worden. Grond is een schaars product geworden in Nederland. Doordat er meerdere spelers op de markt zijn, werkt dat prijsopdrijvend.
De agrarische grondprijs steeg de laatste jaren flink. In de jaren voor de invoering van het fosfaatrechtenstelsel kochten melkveehouders fors grond aan. De grondprijs stijgt nog steeds licht door. Blijft dat zo? Wouter Weenink: ‘Hoewel we nu in de coronacrisis zitten, voorzie ik geen daling van de grondprijs in de nabije toekomst. Er is een blijvende vraag naar landbouwgrond. Grond is meer dan grond; grond is ruimte. De vraag naar grond komt vanuit de provincies die fors in natuur willen investeren, de kringlooplandbouw en de energietransitie. Denk verder aan extra woningbouw en waterbergingen. Grond blijft in trek en is bovendien een waardevolle belegging.’
Voldoende handel
In het hele Agrivestagebied van Groningen tot Brabant is er voldoende handel. Het beeld bij Agrivesta laat zien dat het aanbod vrij vlot van de hand gaat. Zeker in Flevoland is sprake van grondhonger: er zijn meer vragers dan aanbieders. Ook in Friesland is de losse grond onverminderd prijshoudend. ‘Bij ons in Groningen verschillen de prijzen regionaal, maar dat heeft meer met de geschiktheid van de grond te maken’, weet Harm Jan Houtman. Wel merken de makelaars wat onzekerheid in de handel door onduidelijkheid in het stikstofdossier; boeren wachten soms liever af wat de aangepaste regelgeving gaat betekenen voor hun bedrijf. ‘Doordat het aanbod wat minder is, zijn er wel minder transacties’, concludeert Bart-Jan de Lorijn. Een deel van de makelaars is van mening dat de gevolgen van de coronacrisis pas over een paar maanden te merken zijn. ‘Corona zorgt er wel voor dat de handel niet gestimuleerd wordt’, zegt Jan Emmens. ‘Ik verwacht wel een prijsdaling in Drenthe in die sectoren waar de verdiensten minder worden doordat prijzen onder druk komen.’
Complete bedrijven
Binnen de Agrivestaportefeuille is in de afgelopen tijd (nog) geen stijging in het aanbod van complete boerenbedrijven te zien. Wouter Weenink: ‘In Oost-Nederland zie ik die stijging niet. Dat heeft ook te maken met de structuur. Veel stoppers bouwen hun bedrijf af volgens het uitpondscenario door bedrijfsonderdelen apart te verkopen en wel te blijven wonen op de locatie.’ Stoppende boeren beslissen vaker hun grond te behouden en te verpachten of te verhuren aan derden, omdat geld op de bank niets oplevert. In Groningen en Friesland zie je wel meer verkoop van het complete bedrijf. Eelke Turkstra vanuit Friesland: ‘Ik zie wel meer belangstelling vanuit de vraagkant. Onlangs had ik hier drie bezichtigingen vanuit alle windstreken van Nederland.’ ‘Vanuit de overheid zit de vraag naar complete boerderijen er wel wat meer aan te komen in verband met het stikstofdossier en ook het aanbod vanuit stoppende boeren die geen opvolger hebben. Ik denk wel dat Agrivesta een rol kan spelen om boeren hierbij te begeleiden. Ik zie zeker kansen’, zegt Leon Wennekes. Ook wordt verwacht dat, nu de varkensboeren de laatste tijd behoorlijk hebben verdiend en weer wat meer ademruimte hebben, investeren in vastgoed.
Wind- en zonneparken
Verder zien de makelaars van Agrivesta dat de vraag naar (landbouw)grond toeneemt door de aanbouw van wind- en zonneparken. ‘Vaak tonen ontwikkelaar interesse in grotere oppervlaktes van 10 hectare of meer, maar steeds vaker zijn kleinere oppervlakten ook al interessant. Toch zijn er nog veel onduidelijkheden op fiscaal gebied en ook moet er vanuit veel gemeenten nog meer regulering en een duidelijker beleid over de voorkeurlocaties van wind- en zonneparken komen.’, vindt Marcel Joosten. Leon Wennekes ziet dat projectontwikkelaars in randstedelijke gebieden weer op zoek zijn naar grond voor woningbouw. De makelaars van Agrivesta zien het grondareaal voor de landbouw in de toekomst alleen maar minder worden. Grond is een schaars product geworden in Nederland. Doordat er meerdere spelers op de markt zijn, werkt dat prijsopdrijvend.