Kansen voor boeren met kavelruil in Flevoland

Onlangs werd in de Flevoland een agrarische kavelruil van ruim 73 hectare afgerond. Bij de ruil waren vier partijen betrokken. Agrivesta-makelaar Johan Huijbregts was hier nauw bij betrokken; net als Dick Wismeijer, kavelruilcoördinator  bij Stivas. Wat is het nut van kavelruil in Flevoland? 

‘Flevoland heeft sinds het ontstaan van de vruchtbare polder al een mooie verkaveling in de zin van grote blokken met goed bewerkbare percelen. Maar ondanks de vrij jonge landbouwstructuur is een mooie verkaveling ook hier relatief’, zegt Dick. ‘Er ligt inmiddels veel grond op afstand met veel rijbewegingen als gevolg.’ Stivas beoogt ondernemers met het POP3-project Duurzaam Verkavelen! te faciliteren in hun behoefte aan grotere huiskavels, minder veldkavels en dus minder rijafstand. Dit bespaart niet alleen tijd en brandstof, maar vergroot ook de veiligheid op de wegen.
 

Agrarische kavelruil

‘Samen met Johan Huijbregts hebben we hier een puur agrarische kavelruil weten te realiseren met als geweldig resultaat een huiskavelvergroting, een bedrijfsvergroting, een loonwerker die op een erf een nieuwe bedrijfslocatie realiseert, vrijstelling overdrachtsbelasting en verwijdering van een opstalrecht. En natuurlijk minder rijbewegingen. Alle partijen zagen in deze vrijwillige kavelruil hun voordeel. Johan had al het nodige voorwerk en vooroverleg verricht’, licht Dick toe. Stivas doet de hele afwikkeling van de kavelruil. Voorts levert Stivas met het POP3-project Duurzaam Verkavelen! een bijdrage aan de proces- en de procedurekosten, zoals kadaster- en notariskosten, die gemaakt worden om een akte van kavelruil tot stand te laten komen. Ook financiert STIVAS voor 40 procent (max. € 1.250,-- per geruilde hectare) mee in investeringen die de bereikbaarheid en bewerkbaarheid van de geruilde hectares verbeteren. 
 

750 hectare in 2021

Sinds de toekenning door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland van twee miljoen waarvan 50% bijdrage door Europese Unie en 50% bijdrage door de provincie Flevoland, voor investeringen in de infrastructuur van landbouwbedrijven in Flevoland zet Stivas zich tot eind 2021 in om tenminste 750 hectare grond in Flevoland van eigenaar te laten veranderen via kavelruil. Naast verbetering van de agrarische verkaveling kunnen ook maatschappelijke doelen als natuur, water, recreatie, infra en energie in deze kavelruilen betrokken worden. Dick: ‘Sinds het najaar van 2018 hebben we al veel informatiebijeenkomsten gehouden en bezoekjes afgelegd; mensen moeten ons leren kennen en wij moeten het gebied leren kennen. Dagelijks onderhoud ik contacten met agrarisch ondernemers over kavelruil en begeleid ik ze daarbij van a tot z. Ook zitten we regelmatig om tafel met makelaars of taxateurs, de provincie, gebiedsbeheerders en notarissen.’ 
 

Vrijwillig

‘Onze taak is te bekijken of een bepaalde kavelruil haalbaar is. De kavelruil is vrijwillig en alle partijen moeten er hun voordeel in zien. Niet iedereen heeft altijd evenveel voordeel, maar moet er wel een goed gevoel bij hebben. Om kavels te kunnen ruilen, heb je grond nodig en de gronddruk is hier hoog, daardoor is kavelruil hier best lastig. Daarnaast hebben we hier veel akkerbouw. Bij de melkveehouderij draait het om de huiskavel, maar voor akkerbouw is rotatie eigenlijk veel belangrijker dan rijbewegingen. Bovendien wordt grond hier veel verhuurd voor allerlei teelten. De dynamiek in dit gebied is wat anders; men is zakelijker en minder aan de grond gebonden’, weet Dick.
 

Rijksvastgoedbedrijf

Vanaf april 2000 is er een stop gezet op de verkoop van grond aan pachters van de Staat der Nederlanden. Na twintig jaar is er behoefte om de verdeeldheid in de deels in eigendom en pacht zijnde bedrijven op te lossen. Vrijwillige kavelruil geeft volgens Johan Huijbregts hierbij ook goede kansen voor deze bedrijven om de verdeelde eigendomssituatie op te lossen, maar door een terughoudende houding van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) komt het op dit moment nog niet goed tot zijn recht.