Wet Voorkeursrecht Gemeenten vaker gebruikt
Steeds meer gemeenten spelen in op de opgave van demissionair minister De Jonge om de komende jaren honderdduizenden woningen bij te bouwen. Steeds vaker maken zij gebruik van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten. Doel is dat gemeenten zelf de regie willen houden bij de realisatie van woningbouwplannen en de uitgifte van bouwgronden om zo projectontwikkelaars buiten de deur houden.
Met de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024, zal deze wet daarin worden opgenomen. In grote lijnen verandert er dan weinig op dit specifieke terrein.
De brief van de gemeente waarbij het voorkeursrecht aan de eigenaren wordt gevestigd voelt voor eigenaren vaak als een overval. Er zijn vaak nog geen concrete (woningbouw)plannen. Deze worden meestal gedurende de periode waarvoor het recht is gevestigd verder ontwikkeld. Wel moet de gemeente aangeven dat er een ander dan agrarisch gebruik aan de gronden en gebouwen is toegedacht. Zoals gezegd is dat vaak weinig concreet.
Wat houdt het voorkeursrecht in?
Kort samengevat betekent een gemeentelijk voorkeursrecht dat als u de eigendommen zou willen verkopen dit eerst moet aanbieden aan de gemeente. Voor de goede orde: er is geen verplichting dit te doen. U kunt ook gewoon afwachten wat de gemeente gaat doen. In de wet zijn uitzonderingen opgenomen waarbij er geen verplichting is aan de gemeente aan te bieden. Dit geldt bij overdracht aan de kinderen bijvoorbeeld. In artikel 10 van de Wet zijn diverse uitzonderingen opgenomen. Ook is het mogelijk de rechtbank te vragen wegens persoonlijke omstandigheden van de verplichting aan de gemeente aan te bieden te worden vrijgesteld.
De aanbieding dient schriftelijk te gebeuren en moet voldoen aan de wettelijke eisen. Binnen zes weken heeft de gemeente gelegenheid om aan te geven dat men de onroerende zaak wil kopen. Bij overschrijding van deze termijn is de eigenaar vrij om aan een derde te verkopen. Als de gemeente het onroerend goed wil kopen, zal er onderhandeld moeten worden over de prijs. Komen partijen daar niet uit dan kan de rechtbank gevraagd worden de prijs vast te stellen. Daarbij moet rekening worden gehouden met de toekomstige toegedachte bestemming. Is dat bijvoorbeeld woningbouw, dan zal de prijs hoger liggen dan de agrarische waarde. Daarmee komen ook fiscale aandachtspunten om de hoek kijken. Nauw overleg met de fiscaal adviseur is dan ook nodig.
Is er wat tegen te doen?
Tegen het besluit van de gemeente (of provincie of Rijk) kan men bezwaar maken. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat zo’n bezwaar meestal weinig uithaalt. Er van uitgaande dat de gemeente aan de formele vestigingseisen heeft voldaan (men laat zich meestal daarover door externe adviesbureaus begeleiden), heeft de gemeente nu eenmaal dat recht. Bezwaren die zich richten tegen de toekomstige plannen van de gemeente zijn dan ook voorbarig.
Het vestigen van een voorkeursrecht is vaak wel een eerste stap naar planontwikkeling. Het is dan ook van belang u zo spoedig mogelijk goed te laten adviseren. Er komen diverse vragen op zoals: wat te doen met een voorgenomen investering? Is dat verstandig? Ook kan het onder omstandigheden de moeite waard zijn toch al aan te bieden aan de gemeente.
Wij komen graag bij u langs om een en ander te bespreken.
Met de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024, zal deze wet daarin worden opgenomen. In grote lijnen verandert er dan weinig op dit specifieke terrein.
De brief van de gemeente waarbij het voorkeursrecht aan de eigenaren wordt gevestigd voelt voor eigenaren vaak als een overval. Er zijn vaak nog geen concrete (woningbouw)plannen. Deze worden meestal gedurende de periode waarvoor het recht is gevestigd verder ontwikkeld. Wel moet de gemeente aangeven dat er een ander dan agrarisch gebruik aan de gronden en gebouwen is toegedacht. Zoals gezegd is dat vaak weinig concreet.
Wat houdt het voorkeursrecht in?
Kort samengevat betekent een gemeentelijk voorkeursrecht dat als u de eigendommen zou willen verkopen dit eerst moet aanbieden aan de gemeente. Voor de goede orde: er is geen verplichting dit te doen. U kunt ook gewoon afwachten wat de gemeente gaat doen. In de wet zijn uitzonderingen opgenomen waarbij er geen verplichting is aan de gemeente aan te bieden. Dit geldt bij overdracht aan de kinderen bijvoorbeeld. In artikel 10 van de Wet zijn diverse uitzonderingen opgenomen. Ook is het mogelijk de rechtbank te vragen wegens persoonlijke omstandigheden van de verplichting aan de gemeente aan te bieden te worden vrijgesteld.
De aanbieding dient schriftelijk te gebeuren en moet voldoen aan de wettelijke eisen. Binnen zes weken heeft de gemeente gelegenheid om aan te geven dat men de onroerende zaak wil kopen. Bij overschrijding van deze termijn is de eigenaar vrij om aan een derde te verkopen. Als de gemeente het onroerend goed wil kopen, zal er onderhandeld moeten worden over de prijs. Komen partijen daar niet uit dan kan de rechtbank gevraagd worden de prijs vast te stellen. Daarbij moet rekening worden gehouden met de toekomstige toegedachte bestemming. Is dat bijvoorbeeld woningbouw, dan zal de prijs hoger liggen dan de agrarische waarde. Daarmee komen ook fiscale aandachtspunten om de hoek kijken. Nauw overleg met de fiscaal adviseur is dan ook nodig.
Is er wat tegen te doen?
Tegen het besluit van de gemeente (of provincie of Rijk) kan men bezwaar maken. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat zo’n bezwaar meestal weinig uithaalt. Er van uitgaande dat de gemeente aan de formele vestigingseisen heeft voldaan (men laat zich meestal daarover door externe adviesbureaus begeleiden), heeft de gemeente nu eenmaal dat recht. Bezwaren die zich richten tegen de toekomstige plannen van de gemeente zijn dan ook voorbarig.
Het vestigen van een voorkeursrecht is vaak wel een eerste stap naar planontwikkeling. Het is dan ook van belang u zo spoedig mogelijk goed te laten adviseren. Er komen diverse vragen op zoals: wat te doen met een voorgenomen investering? Is dat verstandig? Ook kan het onder omstandigheden de moeite waard zijn toch al aan te bieden aan de gemeente.
Wij komen graag bij u langs om een en ander te bespreken.