Wet Voorkeursrecht Gemeenten steeds vaker van stal gehaald
Steeds meer gemeenten spelen in op de opgave van minister Hugo de Jonge om de komende jaren honderdduizenden woningen in Nederland bij te bouwen. In de praktijk zien we dan ook dat gemeenten steeds vaker gebruikmaken van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten. Gemeenten doen dat, omdat ze zelf de regie willen houden bij de realisatie van woningbouwplannen en de uitgifte van bouwgronden. Zo kan men makkelijker projectontwikkelaars buiten de deur houden.
De brief van de gemeente, waarbij het voorkeursrecht aan de eigenaren wordt gevestigd, voelt voor eigenaren vaak als een overval. Er zijn vaak nog geen concrete (woningbouw)plannen; deze worden meestal gedurende de periode waarvoor het recht is gevestigd verder ontwikkeld. Wel moet de gemeente aangeven dat er een ander dan agrarisch gebruik aan de gronden en gebouwen is toegedacht. Zoals gezegd is dat vaak weinig concreet.
De aanbieding moet schriftelijk gebeuren en voldoen aan de wettelijke eisen. Binnen zes weken heeft de gemeente gelegenheid om aan te geven dat men de onroerende zaak wil kopen. Bij overschrijding van deze termijn is de eigenaar vrij om aan een derde te verkopen. Als de gemeente het onroerend goed wil kopen, zal er onderhandeld moeten worden over de prijs. Komen partijen daar niet uit dan kan de rechtbank gevraagd worden de prijs vast te stellen. Daarbij moet rekening worden gehouden met de toekomstige toegedachte bestemming. Is dat bijvoorbeeld woningbouw dan zal de prijs hoger liggen dan de agrarische waarde. Daarmee komen ook fiscale aandachtspunten om de hoek kijken. Nauw overleg met de fiscaal adviseur is dan ook nodig.
Het vestigen van een voorkeursrecht is vaak wel een eerste stap naar planontwikkeling. Het is dan ook van belang u zo spoedig mogelijk goed te laten adviseren. Er komen diverse vragen op, zoals wat te doen met een voorgenomen investering? Is dat verstandig? Ook kan het onder omstandigheden de moeite waard zijn toch al aan te bieden aan de gemeente. Wij komen graag bij u langs om een en ander te bespreken.
Mr. F.W. (Fred) van Dijk
Adviseur Grondzaken Agrivesta
Fred van Dijk is van huis uit jurist. Hij staat de makelaars/rentmeesters van Agrivesta ter zijde bij juridische kwesties, maar daarnaast heeft hij zijn eigen praktijk. Zijn praktijk bestaat onder andere uit begeleiding bij onteigening en projectontwikkeling (waaronder zon- en wind), zakelijke rechten en pachtzaken.
De brief van de gemeente, waarbij het voorkeursrecht aan de eigenaren wordt gevestigd, voelt voor eigenaren vaak als een overval. Er zijn vaak nog geen concrete (woningbouw)plannen; deze worden meestal gedurende de periode waarvoor het recht is gevestigd verder ontwikkeld. Wel moet de gemeente aangeven dat er een ander dan agrarisch gebruik aan de gronden en gebouwen is toegedacht. Zoals gezegd is dat vaak weinig concreet.Wat houdt het voorkeursrecht in?
Kort samengevat betekent een gemeentelijk voorkeursrecht dat als u uw de eigendommen zou willen verkopen u dit eerst moet aanbieden aan de gemeente. Voor de goede orde: er is geen verplichting dit te doen. U kunt ook gewoon afwachten wat de gemeente gaat doen. In de wet zijn uitzonderingen opgenomen, waaronder er geen verplichting is aan de gemeente aan te bieden. Overdracht aan de kinderen bijvoorbeeld. In artikel 10 van de Wet zijn diverse uitzonderingen opgenomen. Ook kunt u de rechtbank wegens persoonlijke omstandigheden vrijstelling vragen van de verplichting aan de gemeente aan te bieden.De aanbieding moet schriftelijk gebeuren en voldoen aan de wettelijke eisen. Binnen zes weken heeft de gemeente gelegenheid om aan te geven dat men de onroerende zaak wil kopen. Bij overschrijding van deze termijn is de eigenaar vrij om aan een derde te verkopen. Als de gemeente het onroerend goed wil kopen, zal er onderhandeld moeten worden over de prijs. Komen partijen daar niet uit dan kan de rechtbank gevraagd worden de prijs vast te stellen. Daarbij moet rekening worden gehouden met de toekomstige toegedachte bestemming. Is dat bijvoorbeeld woningbouw dan zal de prijs hoger liggen dan de agrarische waarde. Daarmee komen ook fiscale aandachtspunten om de hoek kijken. Nauw overleg met de fiscaal adviseur is dan ook nodig.
Is er wat tegen te doen?
Tegen het besluit van de gemeente (of provincie of Rijk) kunt u bezwaar maken. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat zo’n bezwaar meestal weinig uithaalt. Er van uitgaande dat de gemeente aan de formele vestigingseisen heeft voldaan (men laat zich meestal daarover door externe adviesbureaus begeleiden), heeft de gemeente nu eenmaal dat recht. Bezwaren die zich richten tegen de toekomstige plannen van de gemeente zijn dan ook voorbarig.Het vestigen van een voorkeursrecht is vaak wel een eerste stap naar planontwikkeling. Het is dan ook van belang u zo spoedig mogelijk goed te laten adviseren. Er komen diverse vragen op, zoals wat te doen met een voorgenomen investering? Is dat verstandig? Ook kan het onder omstandigheden de moeite waard zijn toch al aan te bieden aan de gemeente. Wij komen graag bij u langs om een en ander te bespreken.
Mr. F.W. (Fred) van Dijk
Adviseur Grondzaken Agrivesta
Fred van Dijk is van huis uit jurist. Hij staat de makelaars/rentmeesters van Agrivesta ter zijde bij juridische kwesties, maar daarnaast heeft hij zijn eigen praktijk. Zijn praktijk bestaat onder andere uit begeleiding bij onteigening en projectontwikkeling (waaronder zon- en wind), zakelijke rechten en pachtzaken.